Zaktualizowano dnia 5 lipca 2023
Komunikowanie się stanowi jedną z potrzeb społecznych człowieka, pozwalających na m.in. przekazywanie informacji, czy też podtrzymanie relacji. W związku z tym przez lata specjaliści opracowali różnorodne metody kształtowania mowy wykorzystywane u osób z zaburzeniami słuchu. Więcej na ten temat opiszemy w dalszej części artykułu, a także poruszymy temat pracy surdopedagoga.
Surdopedagogika a inne działy pedagogiki specjalnej
Pedagogika to nauka o wychowaniu i edukacji, a jej działy zajmują się różnymi aspektami pracy z uczniami w zależności od ich potrzeb i specyfiki. W przypadku pedagogiki specjalnej dotyczy ona rewalidacji dzieci z niepełnosprawnościami lub wykazującymi specjalne potrzeby edukacyjne. Praca z uczniami z dysfunkcjami wymaga dodatkowych umiejętności prowadzenia specjalistycznych zajęć.
Wymienia się następujące działy pedagogiki specjalnej:
- surdopedagogika – nauczanie osób niesłyszących i słabosłyszących;
- tyflopedagogika – nauczanie osób niewidomych i niedowidzących;
- oligofrenopedagogika – nauczanie osób z niepełnosprawnością umysłową;
- pedagogika lecznicza/terapeutyczna – nauczanie osób przewlekle chorych;
- pedagogika resocjalizacyjna – nauczanie osób nieprzystosowanych społecznie;
- pedagogika geriatryczna – nauczanie osób w podeszłym wieku.
W dalszej części tekstu skupimy się na pracy surdopedagoga odpowiedzialnego za nauczanie uczniów niesłyszących i słabosłyszących. Natomiast więcej na temat surdopedagogiki jako działu pedagogiki omawialiśmy w artykule: Co to jest surdopedagogika?
Zaburzenia słuchu a metod kształtowania mowy
W kwestiach kształtowania mowy u osób niesłyszących lub z zaburzeniami słuchu aktualnie najbardziej pożądanym rozwiązaniem jest wykorzystywanie mowy wraz z różnymi kodami manualnymi. Poniżej przytoczymy kilka metod, które odpowiadają temu założeniu.
Język migowy (metoda oralno‑migowa) – jest to podstawowy środek komunikowania się osób z zaburzeniami słuchu lub niesłyszącymi. W metodzie tej wykorzystuje się język migany wraz z mówionym. Zatem polega ona na przedstawieniu znaków migowych o tej samej treści, co wypowiadane słowa lub na które wskazuje sama artykulacja.
Fonogesty (metoda oralno‑fonogestowa) – jej celem jest ułatwienie odczytywania mowy z ust. Wykorzystuje się do tego specjalnie opracowany układy dłoni i palców poprzez umieszczanie ich w konkretnych miejscach na twarzy w trakcie mówienia. Nie jest to metoda tożsama z językiem migowym.
Daktylografia (metoda oralno‑daktylograficzna) – określa się ją także jako pisanie palcami. Najczęściej stosowana jest ona do przekazywania nazw własnych, imienia i nazwiska, a także innych nazw nieposiadających odpowiedników w znakach ideograficznych.
Umiejętności potrzebne w pracy surdopedagoga
Wiedza i umiejętności z dziedziny, jaką jest sudopedagogika, stanowi podstawę do tego, aby znaleźć zatrudnienie jako surdopedagog. Osoba na tym stanowisku musi znać odpowiednie metody i narzędzi pracy z uczniami z zaburzeniami słuchu lub niesłyszącym, co pomaga w ich rehabilitacji i rewalidacji.
Nasza placówka oświatowa oferuje “Kurs Kwalifikacyjny z zakresu surdopedagogiki”, którego program zakłada zdobycie kompetencji w zakresie:
- pedagogiki specjalnej;
- surdopedagogiki;
- audiologii pedagogicznej oraz urządzeń technicznych w rehabilitacji słuchu i mowy;
- surdologopedii;
- rewalidacji indywidualnej;
- psychologii głuchych;
- manualnych sposobów usprawniania języka;
- metodyki nauczania i wychowania dzieci z wadą słuchu.
Warto dodać, że kurs został przygotowany zgodnie z wytycznymi Ministra Edukacji i Nauki, dlatego absolwent po pozytywnym zakończeniu kształcenia otrzyma dokumentację zgodą z rozporządzeniem MEN.
