Zaktualizowano dnia 9 stycznia 2024
Pedagogika specjalna to subdyscyplina pedagogiczna, która koncentruje się na osobach o specjalnych potrzebach edukacyjnych – o deficytach w wybranych obszarach, a także na uczniach wybitnie zdolnych. Jej głównymi celami jest opieka, terapia i umożliwienie wszechstronnego rozwoju osobom odchylonym od zwyczajowej „normy”. Dowiedz się, czym jest pedagogika specjalna.
Pedagogika specjalna – definicja
Czym jest pedagogika specjalna? To subdyscyplina pedagogiki ogólnej. W obszarze jej zainteresowań leżą w szczególności osoby z niepełnosprawnością, trudnościami społecznymi i rozmaitymi deficytami, ale także osoby wybitnie zdolne o ponadprzeciętnych możliwościach edukacyjnych. Zadaniem pedagogiki specjalnej jest badanie tych osób, a także formułowanie zaleceń dla praktyków, którzy zajmują się usprawnianiem i odpowiadaniem na szczególne potrzeby edukacyjno-rozwojowe dzieci, młodzieży i dorosłych.
JUŻ DZIŚ ROZPOCZNIJ „KURS KWALIFIKACYJNY Z ZAKRESU PEDAGOGIKI SPECJALNEJ”!
Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej: definicje, historia i ewolucja
Pedagogika specjalna wyodrębniła się z pedagogiki ogólnej relatywnie późno, ponieważ w ubiegłym wieku. Jako dziedzina akademicka początkowo badała głównie zależności i uwarunkowania niepełnosprawności, szczególnie w kontekście społecznym. Ma umożliwiać wspólne zmierzanie z wychowankiem do jego maksymalnego usprawnienia i poprawy funkcjonowania na różnych polach. Wśród podstawowych terminów, wokół których się koncentruje, można wymienić: kształcenie specjalne i potrzebę kształcenia specjalnego, rewalidację, terapię pedagogiczną, integrację, niepełnosprawność.
Klasyfikacja specjalnych potrzeb edukacyjnych: rodzaje niepełnosprawności i ich charakterystyka
Wśród podstawowych rodzajów niepełnosprawności można wymienić:
- intelektualną – wiążącą się np. z trudnościami spostrzegania, koncentracji, zaburzeniami pamięci, uczenia się, formułowania myśli, myślenia abstrakcyjnego;
- ruchową – związaną z ograniczeniem możliwości poruszania się na różnych polach;
- wzrokową – związaną z deficytami w zakresie odbioru i przetwarzania bodźców wzrokowych;
- słuchową – związaną z deficytami w obrębie słuchu.
Niepełnosprawność dzielimy według następującego podziału: niepełnosprawność w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym oraz głębokim. Diagnozą rodzaju niepełnosprawności zajmują się lekarze, psycholodzy oraz pedagodzy specjalni.
Rola pedagoga specjalnego w systemie edukacji: jak skutecznie wspierać uczniów z różnorodnymi potrzebami edukacyjnymi?
Pedagog specjalny może pracować w systemie edukacji, opieki i wsparcia. W szkołach najczęściej podejmuje pracę jako nauczyciel wspomagający, nauczyciel w szkołach z oddziałami integracyjnymi czy też w szkołach specjalnych. Może pełnić taką funkcję również w przedszkolach. Pedagodzy specjalni znajdują zatrudnienie także w poradniach psychologiczno-pedagogicznych czy świetlicach środowiskowych.
O tym, jak skutecznie wspierać uczniów z różnorodnymi potrzebami edukacyjnymi i rozwojowymi dowiesz się z „Kursu kwalifikacyjnego z zakresu oligofrenopedagogiki, autyzmu oraz zespołu Aspergera”.
Dzięki niemu uzupełnisz swoją wiedzę i zdobędziesz praktyczne umiejętności potrzebne do pracy jako pedagog specjalny. Kurs kończy się egzaminem oraz wydaniem dokumentacji zgodnej z wymogami MEiN.
Techniki i metody pracy w pedagogice specjalnej
Metod i technik pracy na gruncie pedagogiki specjalnej jest tak ogromna ilość, że nie sposób byłoby wymienić tutaj nawet ich część. Wśród tych najpopularniejszych można jednak wymienić przykładowo różne formy arteterapii takie jak
- plastykoterapia,
- bajkoterapia,
- hipoterapia,
- muzykoterapia,
- teatroterapia.
Od lat niezmiennie dużą popularnością cieszy się również np. Metoda Ruchu Rozwijającego, która polega na wykorzystywaniu ruchu i bliskości jako narzędzia. Zmierza do doświadczania przez dziecko relacji z innymi na różnych płaszczyznach i jest lubiana przez dzieci oraz dorosłych, ponieważ jest typowym przykładem terapii poprzez zabawę.
Etyka zawodowa pedagoga specjalnego
Etyka w działalności pedagogicznej stanowi podstawę projektowania wszelkich działań pedagogicznych. Należy pamiętać o tym, by wszelka pomoc była udzielana zgodnie z aktualną wiedzą naukową. Chociaż można mówić o ogólnych kodeksach etycznych dla pedagogów, każdy pedagog specjalny powinien skonstruować własny kodeks, zgodnie z którym będzie postępował w swojej codziennej praktyce pedagogicznej. Każdy zbiór zasad etycznych pedagoga powinien odwoływać się do szacunku względem indywidualności człowieka, respektować godność ludzką oraz uwzględniać obiektywnie ustalone normy i wartości.
