Jakie kwalifikacje powinien posiadać instruktor praktycznej nauki zawodu?

Zaktualizowano dnia 18 listopada 2024

W przeciągu ostatnich lat można było odczuć na rynku pracy deficyt specjalistów, głównie w obszarze usługowym. Aby temu przeciwdziałać, zwiększono ilość szkół zawodowych i branżowych – tym samym wzrosło zapotrzebowanie na nauczycieli i instruktorów zawodu. Jakie kwalifikacje powinna mieć osoba, która naucza praktycznie oraz gdzie można je zdobyć?

Instruktor praktycznej nauki zawodu – czym się zajmuje?

Instruktor – podobnie jak nauczyciel – ma za zadanie kształtować umiejętności praktyczne, przewidziane w programie nauczania danego przedmiotu, jak również przygotować praktykantów do pracy w zawodzie. Jednakże w przeciwieństwie do nauczyciela, który naucza w placówkach oświatowych czy szkole, instruktor praktycznej nauki zawodu realizuje swoje zadania bezpośrednio na terenie zakładu pracy. Są to pracodawcy lub wyznaczeni przez nich pracownicy, lub osoby, dla których praca dydaktyczna jest głównym zajęciem i posiadają kwalifikacje wymagane dla nauczycieli.

Oprócz samego procesu nauczania, instruktor zajmuje się również planowaniem przebiegu dydaktyczno-wychowawczego – do jego obowiązków należy tworzenie warunków sprzyjających nauce oraz rozwojowi uczniów będących pod jego opieką, a także troska o ich zdrowie i kulturę zachowania. Organizuje dla nich stanowiska pracy oraz sprzęt i narzędzia niezbędne do nauki, równocześnie sprawując nadzór nad ich prawidłową eksploatacją i ucząc zasad BHP. 

Instruktor praktycznej nauki zawodu ściśle współpracuje z wychowawcą klasy, na bieżąco raportując postępy, prowadzi również dokumentację w zakresie osiąganych wyników i realizacji programu nauczania. Musi również dbać o swój rozwój – umiejętności i wiedza, które przekazuje, powinny być zgodne nie tylko z bieżącym programem nauczania, lecz również aktualnymi wymogami rynku pracy. Powinien poszerzać i aktualizować swoje kompetencje, jak również doskonalić metody nauczania.

Kompetencje instruktora – jakie powinny być?

Oprócz niezbędnej wiedzy potwierdzonej kwalifikacjami, instruktor praktycznej nauki zawodu powinien posiadać cechy, dzięki którym proces dydaktyczno-wychowawczy pod jego kierownictwem będzie przebiegał sprawnie i prawidłowo. Można tu wyróżnić:

• komunikatywność – przystępne wyjaśnianie skomplikowanych treści tak, aby uczeń zrozumiał;
• otwartość – pozytywne nastawienie, okazywanie zrozumienia;
• dbałość o dobre relacje – nawiązywanie i podtrzymywanie dobrych relacji z uczniami, okazywanie wsparcia, przekazywanie wiedzy i doświadczenia poprzez współpracę; rozwiązywanie konfliktów

Dodatkowo, mogą to być cechy pożądane przez pracodawcę, a przydatne w wykonywaniu konkretnego zawodu. Takie cechy instruktor powinien też rozwijać u swoich podopiecznych.

Jakie kwalifikacje posiada instruktor praktycznej nauki zawodu?

Aby móc nauczać praktyki w zawodzie jako instruktor, należy mieć udokumentowaną wiedzę, doświadczenie i kwalifikacje pedagogiczne. Jeżeli te kwalifikacje nie są zdobyte w ramach przygotowania pedagogicznego dla nauczycieli – jak np. studia pedagogiczne – wtedy można je uzyskać poprzez kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu. Dzięki temu instruktor nabywa uprawnień do nauczania zawodu w zakładach usługowych czy produkcyjnych, oraz innych instytucjach, w których występuje zapotrzebowanie.

Oprócz przygotowania pedagogicznego, instruktor musi posiadać wiedzę dotyczącą zawodu, którego będzie nauczać, co potwierdza:

1. Tytuł zawodowy i co najmniej 3-letni staż pracy w zawodzie oraz:

• świadectwo ukończenia technikum, szkoły branżowej II stopnia, lub
• świadectwo ukończenia szkoły pomaturalnej lub policealnej;
  lub

2. Tytuł robotnika wykwalifikowanego i co najmniej 4-letni staż w zawodzie oraz:

• świadectwo ukończenia liceum ogólnokształcącego, zawodowego, technicznego, profilowanego, lub
• świadectwo ukończenia technikum, branżowej szkoły II stopnia w innym niż nauczany zawodzie, lub
• świadectwo ukończenia średniego studium zawodowego;
  lub

3. Dyplom ukończenia studiów:

• na kierunku odpowiednim do zawodu, którego będą nauczać oraz co najmniej 2-letni staż pracy w nauczanym zawodzie, lub
• na innym kierunku niż odpowiedni do zawodu, oraz co najmniej 4-letni staż pracy w nauczanym zawodzie;
  lub

4. Tytuł zawodowy w zawodzie, którego będą nauczać lub pokrewnym, świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej lub branżowej szkoły I stopnia  i co najmniej 6-letni staż pracy;
lub

5. Tytuł mistrza w zawodzie, którego będą nauczać, lub wchodzącym w zakres tego zawodu.