Stres jest jednym z najbardziej destrukcyjnych odczuć, które wpływa zarówno na nasz stan emocjonalny, jak i fizyczny i przekłada się na kondycję zdrowotną. Jest tak również u dzieci. Jednak stres u dziecka w wieku szkolnym może wpływać nie tylko na trudności z przyswajaniem wiedzy czy nawiązywaniem relacji z rówieśnikami, ale też zaburzać procesy poznawcze i ogólnorozwojowe. Sprawdź, jak rozpoznać stres u dziecka i co zrobić, aby wesprzeć rozwój emocjonalny i edukacyjny podopiecznych.
Objawy stresu u dzieci – rozpoznawanie
Aby pomóc dzieciom uporać się z ich problemami i wspomóc prawidłowy rozwój, ważne jest, aby prawidłowo rozpoznać objawy stresu u dziecka. Wówczas możliwe jest dotarcie do przyczyn takiego stanu i wdrożenie odpowiednich działań, które będą miały na celu nie tylko poradzenie sobie z samym stresem i jego objawami, ale również wyeliminują przyczynę negatywnych emocji.
Stres u dziecka w wieku 0 do 3 lat objawia się najczęściej takimi symptomami jak:
- zwiększone przywiązanie do opiekunów, nierozłączność i nieporadność,
- zaburzenia odżywiania i snu,
- opóźnienie w rozwoju,
- zwiększona drażliwość i nadpobudliwość,
- silna potrzeba uwagi,
- nasilony lęk,
- częsty płacz.
Objawy stresu u dziecka w wieku od 4 do 6 lat to najczęściej takie zachowania jak:
- nadmierne martwienie się i uczucie niepokoju,
- przywiązanie do osób dorosłych,
- zachowania typowe dla wcześniejszych etapów rozwojowych,
- osłabienie koncentracji,
- zwiększona drażliwość,
- bierność lub nadmierne pobudzenie,
- naśladowanie ról dorosłych,
- niechęć do prowadzenia rozmów,
- przerywanie zabawy bez wyraźnej przyczyny.
Stres u dziecka w wieku szkolnym – objawy charakterystyczne dla dzieci w wieku od 7 do 12 lat:
- zaburzenia odżywiania i snu,
- zwiększona drażliwość i lęk,
- niepokój i zainteresowanie osobami znajdującymi się w trudnej sytuacji,
- wycofanie,
- nerwowość i agresja,
- słaba koncentracja i problemy z pamięcią,
- potrzeba częstych rozmów o stresującej lub przykrej sytuacji,
- obwinianie się i poczucie winy.
Ponadto u dzieci występują takie objawy fizyczne jak:
- ucisk w klatce piersiowej,
- zmęczenie,
- duszności,
- uczucie suchości w ustach,
- bóle brzucha,
- osłabienie mięśni,
- bóle i zawroty głowy,
- drgawki i bóle ciała,
- osłabienie apetytu.
Aby pomóc dzieciom w rozładowaniu stresu, warto wprowadzać różnego rodzaju zajęcia ułatwiające np. rozwój mowy. Sprawdź, jak pomóc dzieciom z tego typu problemami. Więcej dowiesz się z tego artykułu.
Techniki relaksacyjne i oddechowe
W walce ze stresem u dzieci i rozładowywaniu emocji bardzo ważne jest oddychanie i wykonywanie ćwiczeń opartych na głębokich wdechach i wydechach. Takie czynności można z powodzeniem wprowadzać w trakcie zajęć przedszkolnych i szkolnych, jak i regularnie wykonywać w domu.
Przykład: wystarczy położyć dłoń na brzuchu i nabrać głęboki wdech tak, aby ręka się uniosła. Następnie wydychać powietrze, licząc w myślach do 5. Powietrze powinno być wydychane zarówno ustami, jak i nosem. Aby ułatwić poprawne wykonywanie ćwiczenia, można powiedzieć dziecku, że zamienia się w balonik.
Aktywności fizyczne jako sposób na redukcję stresu
W redukowaniu stresu niezwykle ważna jest także regularna aktywność fizyczna. Wykonywanie ćwiczeń i ruch nie tylko powodują rozluźnienie mięśni, ale też przyczyniają się do produkcji endorfin, które redukują poziom stresu.
Ćwiczenia i zabawy z udziałem ruchu warto wprowadzać także w przerwach pomiędzy lekcjami.
Stosowanie technik mindfulness i medytacji
W redukcji stresu pomagają także różne techniki medytacyjne oraz działania typu mindfulness. Krótkie sesje tego typu dobrze jest wprowadzać szczególnie przed wykonywaniem przez dzieci trudnych zadań, sprawdzianów czy prac zaliczeniowych. Takie działania pomogą nie tylko rozluźnić się i zmniejszyć poziom stresu, ale również pozwolą się skupić, co przełoży się na lepsze wyniki.
Wsparcie emocjonalne i rozmowy
W łagodzeniu stresu u dzieci i charakterystycznych objawów niezwykle istotna jest także rozmowa i wsparcie emocjonalne dziecka. Dialog pomiędzy podopiecznym i nauczycielem powoduje, że dziecko ma poczucie bezpieczeństwa, co znacznie pomaga w radzeniu sobie z problemami i stresem. To również świadomość pomocy w przypadku zaistnienia takiej potrzeby, a więc zmniejszenie ciągłego napięcia i negatywnego nastawienia do środowiska.
Aby poznać sposoby i techniki radzenia sobie z dziećmi m.in. z problemami na tle występowania stresu, warto wybrać ,,Kurs kwalifikacyjny z zakresu Terapii pedagogicznej” dostępny na platformie dydaktycznej ePedagog.edu.pl. Kurs jest opracowany m.in. w oparciu o wytyczne wynikające z Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli z dnia 14 września 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 2102), art. 117 ust. 1a pkt 5 Ustawy Prawo Oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 59, tj. z dnia 7 maja 2020 r. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.), Rozporządzenie MEiN z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz. U. poz. 2175).
Po ukończeniu wybranego kursu i zdaniu egzaminu absolwent otrzymuje dokumentację zgodną z § 23 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz. U. poz. 2175). Kurs można zrealizować z dofinansowaniem z Urzędu Pracy.
