Sytuacje kryzysowe mogą spotkać każdego człowieka. Bez względu na przyczynę problemu najważniejsze jest szybkie i skuteczne wsparcie. 6-etapowy model interwencji kryzysowej jest sprawdzoną metodą, która pozwala zorganizować pomoc osobie dotkniętej traumatycznym wydarzeniem. W tym artykule na przykładzie omówimy każdy z jego etapów, przedstawiając praktyczne porady, które pomogą lepiej zrozumieć, jak skutecznie udzielać wsparcia uczniom i nie tylko w trudnych momentach i stosować ten model w różnych sytuacjach kryzysowych.
Czym jest interwencja kryzysowa?
Interwencja kryzysowa jest pierwszą pomocą psychologiczną w sytuacji kryzysu, którego doznała osoba z powodu negatywnego wydarzenia. Warto zaznaczyć, że cierpienie to dotyka zarówno osób borykających się z problemami psychicznymi, jak i ludzi, u których nie zdiagnozowano żadnych zaburzeń. Interwencja kryzysowa ma za zadanie przywrócić stan sprzed wydarzenia, jednak nie jest psychoterapią i nie leczy problemów natury psychicznej.
Kiedy interwencja kryzysowa jest dobrym rozwiązaniem?
Kryzys może być wywołany u każdej osoby przez inne wyzwalacze. Kiedy interwencja kryzysowa okaże się słusznym wyjściem? Z pewnością będzie to sytuacja wykraczająca poza zdolności tej osoby do poradzenia sobie z problemem samodzielnie i powodująca poważne zaburzenia w codziennym funkcjonowaniu. Interwencja kryzysowa pomaga w takich sytuacjach sprawnie przywrócić poczucie kontroli, złagodzić intensywność emocji, a także zapobiec jej długotrwałym i negatywnym skutkom. Ważne, by została dostosowana do indywidualnych potrzeb osoby znajdującej się w kryzysie i oferowała wsparcie emocjonalne do radzenia sobie z trudnościami.
6-etapowy model interwencji kryzysowej – przykład
W ramach interwencji prowadzi się około 10 spotkań, a bezwzględnym wskazaniem do jej zakończenia są niepokojące symptomy, które utrzymują się dłużej niż 3 miesiące. Najpopularniejszą formą jest klasyczny i rozpowszechniony w naszym kraju 6-etapowy model interwencji kryzysowej. Przykład wraz z omówieniem każdego z nich znajdziesz poniżej.
1. Co jest problemem? Rozpoznanie i określenie problemu z punktu widzenia ucznia
Przykład: Ania, która jest uczennicą siódmej klasy, zaczyna opuszczać lekcje, a także odczuwać ogromny stres spowodowany relacjami ze swoimi rówieśnikami. Jak się okazuje w trakcie rozmowy pedagogicznej, od pewnego czasu jest wyśmiewana przez grupę szkolnych kolegów. Z tego powodu czuje się osamotniona i nie widzi sposobu, aby rozwiązać ten problem.
Twój cel: Pierwszym etapem interwencji kryzysowej jest określenie problemu, czyli zrozumienie, co tak naprawdę stanowi źródło kryzysu. W przypadku Ani powinieneś w pierwszej kolejności stworzyć atmosferę zaufania, aby uczennica mogła w otwarty sposób mówić o swoich przeżyciach. Pamiętaj również o tym, aby zadawać otwarte pytania, które pomogą nazwać emocje, takie jak lęk, osamotnienie czy stres, np. „Jak się czujesz, gdy myślisz o szkole?” czy „Co dokładnie sprawia, że źle czujesz się w towarzystwie kolegów?”. Ważne, abyś nie oceniał jej słów, lecz uważnie słuchał, by zrozumieć, jak Ania postrzega sytuację.
2. Zapewnienie bezpieczeństwa – ocena bezpieczeństwa osoby w kryzysie
Przykład: Ania jest przygnębiona i przyjmuje podczas rozmowy zamkniętą postawę, jednak nie wyraża chęci, aby zrobić sobie krzywdę. Przejawia jednak przez jej zachowanie zaniepokojenie oraz izolacja, która może doprowadzić do pogorszenia stanu psychicznego.
Twój cel: Drugim etapem interwencji jest ocena zagrożenia dla zdrowia psychicznego i fizycznego ucznia. Powinieneś więc dokładnie ocenić, czy problem Ani może prowadzić do poważniejszych konsekwencji, takich jak samookaleczenie bądź eskalacja przemocy rówieśniczej. Choć uczennica nie wyraża chęci zrobienia sobie krzywdy, to towarzyszący jej stres oraz zaniepokojenie może pogorszyć jej stan psychiczny.
Musisz więc przeanalizować, czy konieczne są natychmiastowe działania ochronne. Jeśli zachowanie Ani wskazuje na realne zagrożenie, musisz podjąć odpowiednie kroki, takie jak poinformowanie specjalistów, rodziców i przekazanie interwencji do instytucji, które mogą zapewnić wsparcie psychologiczne bądź interwencję.
3. Wsparcie – zapewnienie ucznia o wsparciu i roli pedagoga
Przykład: Informujesz Anię, że nie jest sama i że jej sytuacja nie zostanie zignorowana. Wyjaśniasz swoją rolę jako osoby, która pomoże jej znaleźć rozwiązanie, ale kluczowe będzie także jej zaangażowanie w ten proces.
Twój cel: Trzecim etapem interwencji kryzysowej jest zapewnienie wsparcia emocjonalnego. Powinieneś stworzyć takie warunki, które pozwolą uczennicy poczuć, że może polegać na pedagogicznym wsparciu, a jej problemy traktowane są poważnie. W tym celu warto, żebyś wyjaśnił swoją rolę jako osoby, która pomoże znaleźć rozwiązanie, podkreślając jednocześnie, że kluczowe będzie także jej zaangażowanie w proces.
4. Rozważenie możliwości – poszukiwanie zasobów i sposobów radzenia sobie z sytuacją
Przykład: Ania rozważa z Tobą różne opcje rozwiązania problemu. Sugerujesz rozmowę z rodzicami, wychowawcą klasy lub pomoc grupy wsparcia, np. psychologa szkolnego.
Twój cel: Czwartym etapem interwencji kryzysowej jest rozważenie opcji rozwiązania problemu. W rozmowie z Anią powinieneś omówić dostępne opcje wsparcia. Warto wskazać wiele sposobów rozwiązania problemów – zarówno formalnych, jak i nieformalnych. Pomoże jej to zrozumieć, że każda z tych opcji może wpłynąć na poprawę sytuacji, co sprawi, że Ania poczuje się bardziej zaangażowana w proces i będzie miała większą kontrolę nad wyborem najlepszej drogi działania.
5. Ułożenie planu działania
Przykład: Ustaliłeś z Anią, że pierwszym krokiem będzie rozmowa z wychowawcą i rodzicami. Następnie uczennica spotka się z psychologiem, by popracować nad swoimi emocjami oraz stresem. Ustalasz również, że będziesz monitorować sytuację i na bieżąco wspierać Anię.
Twój cel: Piątym etapem jest stworzenie konkretnego i krótkoterminowego planu działania. Powinieneś ustalić realistyczne kroki, które będą możliwe do podjęcia w krótkim okresie. Ważne, aby plan był dostosowany do indywidualnej sytuacji uczennicy oraz jej możliwości, a każdy z ustalonych kroków był możliwy do realizacji, co zwiększy poczucie kontroli nad sytuacją oraz pozytywnego rozwiązania.
CHCESZ ZDOBYĆ UMIEJĘTNOŚCI DO SKUTECZNEJ INTERWENCJI KRYZYSOWEJ? ZAPISZ SIĘ NA KURS
6. Motywowanie do działania
Przykład: Zapewniasz Anię, że ma siłę oraz zdolności do realizacji zaplanowanych kroków. Dodatkowo wspólnie omawiasz, w jaki sposób będzie realizować poszczególne elementy planu. Zapewniasz o stałym kontakcie, aby wspierać ją na każdym etapie.
Twój cel: Szóstym etapem interwencji kryzysowej jest zachęcanie uczennicy, aby wdrożyła plan w życie. W tym celu motywuj do realizacji zaplanowanych kroków, a także przygotuj do rozmowy z rodzicami lub specjalistą. Twoim zadaniem jest wzmocnienie poczucia odpowiedzialności uczennicy za swoje działania, a także budowanie pozytywnego podejścia do realizacji planu.
Zakończenie procesu interwencji kryzysowej opiera się na 6-etapowym modelu, co jest kluczowe do zapewnienia uczniowi odpowiedniego wsparcia oraz pomocy w trudnej sytuacji. Każdy z nich ma na celu rozwiązać bieżący kryzys i zbudować poczucie bezpieczeństwa. Jeśli chcesz w profesjonalny sposób zajmować się doradztwem w tego typu sytuacjach, zdobądź kwalifikacje, zapisując się na kurs online z zakresu interwencji kryzysowej, który zrealizujesz na naszej platformie. Pozwoli Ci zdobyć wiedzę na temat psychologicznych aspektów funkcjonowania w trakcie sytuacji kryzysowych, jak trudności środowiskowe, sytuacyjne czy rozwojowe.
